close

Temel Yapılar
Yazım Sistemi: Alfabesi

Var Yapısı (Kipengibs)

Bir şeyin var olma durumunu ifade eder. “Gibs” sözcüğü ile karşılanır. Genelde cümle başında kullanılması önerilir. 

Türkçe: Evde bir çocuk var.

English: There is a child at home.

Deutsch: Es gibt ein Kind zu Hause.

Al Bakiyye: Gibs lâ ber Bala efiy lâ Barq.  (ᒍӬ Ḷᒍ∧ ჰŧ ୨ર Ƒ..↾ ᒍӬ Ḷર⊲)

Sahiplik Yapısı (Kipelsahap)

Modal fiil olarak “sahap” ve fiil olarak “menç” sözcükleri ile kullanılır. Yardımcı fiil kullanılmadan normal zaman yapılarına göre çekimlenirler. 

*Not: Geniş zamanda “a” eki bazen kullanılmaya bilir; (Min sahap ber Arayba.)

 

Türkçe: Benim bir arabam var, ben bir arabaya sahibim. 

Al Bakiyye: Min sahap ber Arayba. 

 

Türkçe: Çok param vardı. Şimdi hiç param yok. 3 gün sonra bir evim olacak.

Al Bakiyye: Min sahaperti çok Paray. İmdi sahap min jo Paray. / Min werde mençtaç ber Barq sonru uc gün. 

Hiç Yapısı (Kipeljo)

Yazım ve yapı olarak olumlu ama anlamca olumsuz cümle yapılarıdır. “Hiç” manasına gelir. Olumlu cümle kuralı ile yazılıp, cümlenin istenilen yerinde kullanılabilir. "Jo" ile kullanılır.

Türkçe: Ben İstanbul’a hiç gitmedim. 

Al Bakiyye: Min wurde gedeerti zu ya İstanbul jo. / Jo wurde min gedeerti ya İstanbula.

Belki Yapısı (Kipenzan)

Türkçe Al Bakiyye

Belki

Bolayki

İnanıyorum, inancıma göre

Glavmin, Min war glava, Agar İnançřiymen

Bana göre, bence

Agar min, Abşay min, Minja,  Min war aylaba, Ukumřiymen, Cümanřiymen

Wû Yapısı (Kipenwû)

-ile, ilgili, alakalı, ait, bir şeye dair vb. manalar ve özellikler teşkil ettiren ifade ekidir. İsimlerin sonuna bitişik olarak eklenir. Eklendiğinde ise ilgili isme ait, dair, ilgili vb. anlamları betimler. 

Al Bakiyye Türkçe

Hûray

Türkçe

Özwû

Hakkımda

Özwû

Benle ilgili

Menwû

Bana dair

Haqwû

Hakkımda

Sinwû

Senin Hakkında

Vam Yapısı (Kipenvam)

Bir şeye ihtiyaç duyma durumunu ifade eder.

  • Bir kitaba ihtiyacım var: Min vam ber Betik. 

  • Benim ne yaptığımı bilmene gerek yok.: Sin vam nar bila nû wurde min maxerti. 

Hoşlanmak, Nefret Etmek Yapısı (Hoş or Xınc)

Hoşlanmak ve nefret etmek yapılarında sonraki sözcük fiil olursa fiil isim formu ile kullanılır. Bu yapılardan sonra fiil eylemsel haliyle kullanılmaz. Zaman yapısına göre çekimlenir. Sonrasındaki isim ismin hallerine göre çekimlenir ve “fin” alır. 

Hoş + isim+fin. 

 Senden hoşlanıyorum: Min war hoşa sinfin. 

Bu evden nefret ediyorum: Min war Xınca bu lâ Barqfin. 

Okula gitmekten nefret ediyorum: Min Xınca gedelamfin tu ya Okul. 

Alû Yapısı (Alû Kipen)

Alû, Al Bakiyye sözlüğüne henüz eklenmemiş, karşılığı olmayan veya var olmasına rağmen mana ve yapı olarak diğer dillerdeki halinin korunması istenilen sözcüklerin kullanılması için kullanılan yapıdır. 

Alıntı, dışarıdan-ithal, vurgulamalı sözcük gibi anlamlara gelmektedir. İngilizce, Türkçe veya Almanca gibi diğer dillerde var olan sözcüklerin özgünce Hûrayca diline uyarlanması ve kullanılması "Alû" yapısı sayesinde mümkündür. Standart yapı olarak 6 dilde sözcüğün Al Bakiyye form ve yapılarına uyarlanabilmesi kabul görmüştür. İlgili sözcüğün başına "Alû" getirilerek işlem sağlanır. Bu işlem için diğer dillerden sözcükleri doğrudan eklenmesi önerilmez. Çünkü bu sözcüklerin mana ve yapısı farklılık gösterebilir, Al Bakiyye diğer sözcüklerle çakışma söz konusu olabilir. Bu yüzden "Alû" yapısıyla kullanılması çok daha faydalı olacaktır. Ayrıca hangi dilden sözcük olduğu da vurgulanabilir.. Bunun için "Alû" sözcüğünden önce dil kodu eklenmesi yeterlidir. Örneğin: en-Alûmail (Mail - from English). Standart olarak 6 dilin kodu ve kullanımı kabul görmüştür; 

  • İngilizce: en, 
  • Almanca: de, 
  • Türkçe: tr, 
  • Esperanto: eo, 
  • Arapça: ar, 
  • Farsça: fa).

Bunların dışındakiler de uluslararası dil kodlarına göre kullanılabilir.
Alû Formu: dil kodu-Alû+diğer dilden sözcük. (en-Alûmail, en-Alûcheckin, de-Alûbahnhoff, tr-Alûgümüş, ar-Alûdunya… 

Alû yapısıyla işlenen diğer dillerdeki sözcükler bir nevi Al Bakiyye diline uyarlanmış olur. Bu yüzden artık çekim, form ve kullanımı Hûrayca dil kurallarına göre yapılabilir. 

Keşke Yapısı (Kiay Kipen)

Keşke yapısı istek-dilek zaman yapısıyla yapılır. Esas fiil sonuna “ay” eki getirilir. Keşke manasına gelen “kiay” sözcüğü kullanılmasa da mana değişmez. Vurguyu artırmak için cümle sonunda veya başında kullanılabilir.

TR: Keşke Almanca öğrensem. 

BK: Kiay war min matunay ya Lisan-icermen. 

İlgi Duyma Yapısı (İlig Kipen)

Normal fiil yapısı gibi kullanılır. “İlig” fiili ile yapılır ve ezelden ebed zaman kipi ili genelde kullanılır.  “ilig + zu + isim” formu ile işlenir. 

TR: Sinemaya ilgi duyuyorum.

BK: Min war iliging zu Kalrayyut.


Kategori: Dilbilgisi | Ekleyen: jungnet (23.10.2020)
Gösterim: 856 | Etiketler: nefret etme, ihtiyaç yapısı, yapılar, özel formlar ilgi duyma, vam yapısı, hoşlanma, istek, alu yapısı | Değerlendirme: 0.0/0
Yorumlar: 0
avatar